جراحی و درمان درد مری

همه چیز درباره بیماری های مری

مری لوله ای است که غذا، مایعات و بزاق دهان را به معده می رساند. شایع ترین مشکل بیماری مری ریفلاکس معده به مری است. ریفلاکس، به مری و تحریک آن با گذشت زمان، می تواند به مری صدمه بزند.
بیماری های مری شایع هستند و از آنجا که مری در قفسه سینه قرار دارد و از پشت قلب عبور می کند، گاهی دردهایش با درد قلبی اشتباه گرفته می شود.

مری لوله رابطی است بین حلق و معده که غذای جویده شده در دهان را به سوی معده که داخل شکم قرار گرفته، هدایت می کند. این عضو نقش چندانی در هضم و جذب غذا ندارد ولی سلامت و وجودش مثل همه اعضای بدن ضروری است و اگر دچار بیماری شود، می تواند باعث آزار و گاهی هم به خطر انداختن سلامت بیمار شود.

بیماری های مری شایع هستند و چون مری در قفسه سینه قرار دارد و از پشت قلب عبور می کند ممکن است درد آن با دردهای قلبی اشتباه گرفته شود ولی بیماران باید به این نکته توجه داشته باشند که دردهای قلبی با فعالیت و حرکت بیمار ایجاد می شوند و دردهای مری معمولا با خوردن غذا.

درمان بیماری های مری

درمان: آشالازی باز کردن اسفنکتر با بالون به وسیله آندوسکوپی است. البته گاهی جراح با لاپاراسکوپی، عضلات حلقوی مری را برش می دهد تا اسفنکتر تحتانی مری کمی شل تر شود. البته این کار ممکن است باعث سرفه و حتی برگشت غذا به نای و ریه و ایجاد بیماری های ریوی شود.
شل شدن اسفنکتر تحتانی مری

تعریف:علت شل شدن اسفنکتر تحتانی مری، ممکن است مادرزادی یا همراهی با فتق دیافراگمی باشد. فتق دیافراگمی معمولا بعد از 60 سالگی بروز می کند. این وضعیت درواقع یک فرآیند فرسودگی است ولی فتق دیافراگمی در افرادی که ریفلاکس معده دارند، باعث تشدید علائم می شود.

بیماری زایی:دریچه مری بعد از ورود غذا به معده چندثانیه باز و مجددا بسته می شود. اسید معده نیز که بالا آمده یا بزاقی که از دهان وارد مری شده مخلوط و خنثی می شود. البته نیروی جاذبه در حالت نشسته فرد هم باعث خنثی شدن اسید می شود. در بیماران دچار ریفلاکس، دریچه مری مدت بیشتری باز می ماند و دفعات برگشت غذا بیشتر است.

درمانی دارویی: درمان بیماران اصلاح رژیم غذایی و مصرف داروست. بیماران باید از مصرف غذاهای ترش، تند، غذاهای چرب، سرخ کرده و پرحجم، استعمال الکل و سیگار، آب پرتقال، چای پررنگ، نوشابه های گازدار و قهوه خودداری کنند. همچنین 3 ساعت قبل از خواب غذا میل کنند و بلافاصله بعد از غذا دراز نکشند. برای بیماران داروهای مهارکننده اسید معده مانند امپرازول، پنتاپرازول و… تجویز می شود.

دشواری بلع

تعریف: ممکن است در اثر بدخیمی باشد. وقتی قطر مری به کمتر از 13 میلی متر برسد فرد در بلعیدن غذا مشکل پیدا کرده یا در اصطلاح در مری اش گیر می کند. مشکل در بلع ممکن است دلایل زیادی داشته باشد.

علل: علت هایی مانند بیماری های حرکتی مری، زخم مری و تنگی مری در اثر مواد سوزاننده در گذشته مطرح است اما به جز علل گفته شده حتما باید به سرطان مری که باعث اختلال در بلع می شود هم توجه داشته باشیم. سرطان مری با توده ای در قسمت میانی مری مشخص می شود. متاسفانه هیچ علامتی هم ندارد و وقتی علامت پیدا می کند که فرد دچار مشکل در بلع می شود و بیماری پیشروی کرده است.

عوامل خطرساز:این سرطان در افراد سیگاری و الکلی بعد از 60-50 سالگی شیوع بیشتری دارد ولی نقاطی از ایران مانند ساحل دریای خزر، بندر ترکمن و شمال شرق از مناطقی هستند که سرطان مری در جمعیت آنها شایع تر است. این افراد هم زمینه ژنتیکی دارند و هم از مواد غذایی ای استفاده می کنند که سرطان زاست.

مراحل پیشرفت بیماری

هنگامی که ابتلای فرد به سرطان مری تشخیص داده شد، پزشک شما سعی می‌کند میزان (مرحله) پیشرفت سرطان در بدن بیمار را مشخص کند.آزمایش‌های مورد استفاده برای تشخیص مرحله پیشرفت سرطان شامل سی تی اسکن و برش نگاری با گسیل پوزیترون (PET) است. مراحل پیشرفت سرطان مری شامل موارد زیر است:
• مرحله 1. این مرحله از سرطان در لایه‌های سطحی سلول‌های مری بیمار مشاهده می‌شود.
• مرحله 2. این مرحله از سرطان به لایه‌های عمیق‌تر مری نفوذ کرده و می‌تواند غدد لنفاوی نزدیک مری را نیز تحت تاثیر خود قرار دهد.
• مرحله 3. این مرحله از سرطان به عمیق‌ترین لایه‌های دیواره مری نفوذ کرده و بافت‌ها یا غدد لنفاوی بیمار را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
• مرحله 4. در این مرحله سلول‌های سرطانی در سایر اعضای بدن بیمار نیز پخش می‌شوند.

درمان

شیمی درمانی
شیمی درمانی یک درمان دارویی است که در آن از مواد شیمیایی برای از بین بردن و کشتن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. داروهای شیمی درمانی معمولاً قبل یا بعد از عمل جراحی در افراد مبتلا به سرطان مری استفاده می‌شود. شیمی درمانی همچنین می‌تواند به همراه رادیو درمانی مورد استفاده قرار گیرد. در افرادی که سرطان در مراحل پیشرفته باشد و سلول‌های سرطانی در لایه‌های زیرین مری نفوذ کرده باشد، شیمی درمانی می‌تواند به تنهایی برای کاهش علائم و مشکلات ایجاد شده در نتیجه سرطان مورد استفاده قرار گیرد. لازم به ذکر است که عوارض جانبی شیمی درمانی مشاهده شده در هر بیمار بستگی به داروهای مورد استفاده برای شیمی درمانی دارد.
عوارض جانبی
رایج‌ترین عوارض جانبی شیمی درمانی شامل موارد زیر هستند:
• استفراغ کردن
• ریزش مو
• حالت تهوع
• زخم‌های دهانی
• خستگی
این عوارض جانبی معمولاً موقت هستند و باید با پیشرفت درمان کاهش پیدا کنند. روش های شیمی درمانی اغلب به همراه عمل جراحی و رادیو درمانی استفاده می‌شوند و به این ترتیب می‌توان بهترین درمان ممکن را بر روی سلول‌های سرطانی انجام داد.

پرتو درمانی

در پرتو درمانی یا رادیو تراپی از پرتوهای پر انرژی برای کشتن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. این پرتوها می‌تواند از یک ماشین خارج از بدن بیمار ساطع شده و به سلول‌های سرطانی تابانده شود (پرتو درمانی خارجی) یا اینکه تابش پرتو از داخل بدن نزدیک سلول‌های سرطانی انجام شود (پرتو درمانی داخلی).
رادیو تراپی معمولاً به همراه شیمی درمانی در افراد مبتلا به سرطان مری استفاده می‌شود. این روش درمانی می‌تواند قبل یا بعد از عمل جراحی برای بیمار استفاده شود. رادیو درمانی همچنین برای کاهش عوارض سرطان مری پیشرفته همچون زمانی که یک تومور به میزان زیاد رشد کرده و باعث توقف عبور غذا از مری به معده شود، موثر می‌باشد.
• رادیو تراپی خارجی: رادیو درمانی یک روش درمان سرطان است که از پرتوهای پر انرژی برای کمک به کاهش مقدار تومور و تسکین درد استفاده می‌کند. رادیو درمانی برای سرطان مری باید عمل بلع بیمار را ساده کند، زیرا این روش می‌تواند باعث کاهش حجم تومورهای ایجاد شده شود و به این ترتیب انسداد مری کاهش پیدا می‌کند.
• رادیو تراپی داخلی (براکی تراپی): در برخی موارد، پرتو درمانی ممکن است از داخل بدن بیمار به جای منبع خارجی استفاده شود. در اصطلاح به این روش درمانی براکی تراپی گفته می‌شود.

جراحی

عمل جراحی برای برداشتن سلول‌های سرطانی می‌تواند به تنهایی یا به همراه سایر روش‌های درمانی مورد استفاده قرار گیرد. عمل‌های جراحی مورد استفاده برای درمان سرطان مری شامل موارد زیر هستند:
• عمل جراحی برای برداشتن تومورهای بسیار کوچک: اگر سلول‌های سرطانی بیمار بسیار محدود و کم باشند، یا محدود به لایه‌های سطحی مری بوده و هنوز پخش نشده باشند، جراح ممکن است پیشنهاد دهد سلول‌های سرطانی به همراه بخشی از بافت سالم اطراف آن برداشته شوند. عمل جراحی برای درمان سرطان مری در مراحل اولیه بیماری می‌تواند با استفاده از یک آندوسکوپ که از گلوی فرد پایین داده شده و به مری وارد می‌شود، انجام شود.
• جراحی برای برداشتن یک بخش از مری (ازوفاژکتومی): در زمان جراحی ازوفاژکتومی، جراح بخشی از مری بیمار را که دارای تومورهای سرطانی است به همراه غدد لنفاوی اطراف آن بر می‌دارد. در این حالت بخش باقیمانده مری مجدداً به معده متصل می‌شود. معمولاً این کار با بالا کشیدن معده برای رسیدن به بخش باقیمانده مری انجام می‌شود.
• جراحی برای برداشتن بخشی از مری و بخش بالای معده بیمار (ازوفاگوگاستروستومی): در زمان انجام عمل جراحی ازوفاگوگاستروستومی، جراح بخشی از مری، غدد لنفاوی اطراف آن و بخش بالای معده بیمار را بر می‌دارد. در این حالت بخش باقیمانده معده در ادامه بالا کشیده می‌شود و مجددا به بخش باقیمانده مری متصل می‌شود. در صورت لزوم، می‌توان بخشی از روده بزرگ را برای کمک به اتصال معده و مری مورد استفاده قرار داد.
درمان‌های قابل استفاده برای انسداد مری و مشکلات بلع غذا می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
• آزاد کردن انسداد مری: اگر سلول‌های سرطانی مری باعث تنگ شدن این لوله شوند، جراح ممکن است از یک آندوسکوپ و ابزارهای خاص برای وارد کردن یک لوله فلزی (استنت) برای باز نگه داشتن مری استفاده کند. سایر انتخاب‌های موجود در این حالت شامل جراحی، پرتو درمانی، شیمی درمانی، لیزر درمانی و درمان فوتو دینامیک است.
• استفاده از لوله غذا دهی: پزشک ممکن است به شما پیشنهاد دهد از یک لوله غذا دهی در صورتی استفاده کنید که با مشکل بلع مواجه بوده یا عمل جراحی مری انجام داده باشید. یک لوله غذا دهی امکان وارد شدن مستقیم غذا به معده یا روده کوچک را فراهم می‌کند و به این ترتیب امکان بهبود مری پس از درمان سرطان مری ایجاد می‌گردد.

پس از عمل جراحی

عمل جراحی برداشتن مری می‌تواند عوارض جانبی همچون موارد زیر برای بیمار به همراه داشته باشد:
 عفونت
 تراوش محتویات یا مسدود شدن مسیر در مواردی که بخش باقیمانده مری، معده، روده کوچک یا روده بزرگ پس از درمان به یکدیگر متصل شوند
 رفلکس اسیدی معده
 احساس باد کردن و پر شدن معده حتی پس از خوردن مقدار کمی غذا
 سندرم دمپینگ مشکلی است که در نتیجه آن غذا یا مایعات به سرعت در سیستم گوارش به سمت روده کوچک هدایت می‌شوند و این شرایط باعث ایجاد مشکلاتی همچون عرق کردن، گیجی، گرفتگی عضلات، و اسهال می‌شود.