خون ریزی معده

زمانی که خونریزی زخم آغاز می‌شود، خون اسید معده‌ی موجود در اطراف زخم را خنثی مینماید و در نتیجه اسید خنثی شده ناحیه‌های حساس نزدیک زخم را نمی‌سوزاند. پی ‌آمد این واکنش متوقف شدن احساس درد و بروز مشکلات جدی و وخیم میباشد. شاید بیمار با متوقف شدن احساس درد فکر نماید که زخم‌ معده اش التیام یافته است. حال آن که شرایط در واقع رو به وخامت نهاده است. زخم تشدید شده است و خونریزی آن ‌قدر شدید میباشد که بیمار، به دلیل توضیح داده شده در بالا، هیچ دردی حس نمی‌کند.
بیمار زمانی دچار خونریزی معده بدون درد و کم‌خونی می‌شود که چون عارضه‌های گوناگون بسیاری با این دو نشانه‌ همراه هستند، شاید تشخیص اشتباه صورت گیرد. همچنین گاهی بیمار به خاطر از دست دادن خون دچار سرگیجه می‌شود، اما باز هم اضطراب یا فشار روانی یا حتی کم‌ خوابی را به اشتباه مسبب این سرگیجه می‌داند و ردّ پای این نشانه‌ها را در سبک زندگی خود دنبال می‌کند تا به تصور خود علت بروز مشکل را بیابد.

دلیل های خون ریزی گوارشی

بیماری هایی که سبب خون ریزی گوارشی فوقانی می شوند عبارتند از
بیشترین دلیل خون ریزی با منشاء روده کوچک، گشاد شدگی غیر طبیعی عروقی و تورمورها میباشد مصرف داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی نیز می تواند با ایجاد خراشیدگی و زخم در روده کوچک، سبب خون ریزی مزمن و نامعلوم گوارشی شود.
زخم های معده واثنی عشر، واریسهای گوارشی ( عمدتاً در اثر مشکلات کبدی و عروق مربوط به آن ایجاد می شوند )، خراشیدگی های مخاط معده و یا اثنی عشر ، خراشیدگی های التهابی مری، بدخیمی ها و دلایل نا معلوم.
دلایل خون ریزی با منشأ روده بزرگ ، همورئید (بواسیر ) زخم های مقعد، بیرون زدگی جداره روده، گشاد شدگی غیر طبیعی عروقی، سرطان های گوارشی و التهاب روده است.
نکته یکی از علل شایع خون ریزی های گوارشی ، استفاده بی رویه از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مثل مفنامیک اسید ، دیکلوفناک ، بروفن ، پیروکسیکام و… ) است. به همین دلیل، این داروها باید فقط با مشاوره پزشک و به مقدار لازم مصرف شوند.

علایم خون ریزی گوارشی فوقانی

۱. خون ریزی مخفی گوارشی که در آزمایشات اختصاصی مربوط به مدفوع تشخیص داده می‌شود. این نوع خون ریزی بیشتر نشانه تومورخون قرمز روشن در مدفوع که این تظاهر بیشتر مربوط به خون ریزی قسمت تحتانی دستگاه گوارش است. اگر چه در خون ریزی‌های وسیع دستگاه گوارش فوقانی نیز چنین تظاهری می‌تواند وجود داشته باشد.
۲. خون ریزی مخفی گوارشی که در آزمایشات اختصاصی مربوط به مدفوع تشخیص داده می‌شود. این نوع خون ریزی بیشتر نشانه تومورهای دستگاه گوارشی است که معمولاً با علائمی نظیر کاهش وزن و کم خونی مزمن همراه‌است.
۳.علائم کم خونی مانند خستگی زودرس، سیاهی رفتن چشم، درد قفسه سینه یا تنگی نفس.
۴. مدفوع قیری و بدبو، این نوع مدفوع که ملنا نام دارد بر وجود خون حداقل به مدت ۱۴ ساعت در دستگاه گوارش دلالت می‌کند. لذا اغلب بر خونریزی دستگاه گوارش فوقانی دلالت دارد.
5. استفراغ خون روشن با موادی با زمینه قهوه‌ای که نشانه خون ریزی قسمت فوقانی دستگاه گوارش است.
6. وجود خون قرمز روشن در مدفوع که این تظاهر بیشتر مربوط به خون ریزی قسمت تحتانی دستگاه گوارش است. اگر چه در خون ریزی‌های وسیع دستگاه گوارش فوقانی نیز چنین تظاهری می‌تواند وجود داشته باشد.
7. شوک و افت فشار: از دست دادن شدید خون (بیش از یک لیتر خون در ۲۴ ساعت) ممکن است سبب بروز علائم شوک شود.

علائم ویافته ها

اگرچه شروع خون ریزی شاید در ارتباط با خستگی، تنش، فشار عصبی، عفونت دستگاه گوارش فوقانی، بی احتیاطی در رژیم غذائی، استفاده از الکل و یا داروهای محرک باشد، اما شاید بدون وجود هیچ عامل مستعد کننده مشخصی نیز بروز نماید.
علائم و یافته ها به میزان خون ریزی بستگی دارد.
در خون ریزی خفیف و کم (کمتر از 500 میلی لیتر ) بیمار شاید فقط دچار کمی ضعف وتعریق شود.
خون ریزیهای قابل توجه منجر به تغییر در وضعیت ضربان قلب و فشار خون می شوند همچنین بیماران بیشتر با ضعف ، سرگیجه ،تنگی نفس ، درد کرامپی شکم واسهال مراجعه می کنند.
از دست دادن شدید خون ( بیش از یک لیتر خون در 24 ساعت ) شاید سبب بروز علائم شوک شود.

درمان

زمانی که بیمار، با خون ریزی گوارشی مراجعه می کند، پس از ثابت کردن علائم حیاتی بیمار از طریق مایع درمانی مناسب، برای بیمار لوله معده گذاشته می شود، شستشوی معده انجام می شود و وضعیت شدت خون ریزی بیمار تخمین زده می شود.
پس از آن برای تشخیص و درمان خون ریزی، به تشخیص و صلاحدید پزشک و بوسیله ی پزشک، بسته به منشأ خون ریزی، اندوسکوپی، سیگموئید سکوپی و یا کولونوسکوپی انجام می شود.
لازم به ذکر است که گاهی اوقات مداخلات طبی به بیمار کمک نمی کند و مداخله جراحی مورد نیاز است.