گرفتگی عروق کاروتید بیماری است که در آن یک ماده مومی به نام پلاک در داخل شریان های کاروتید ایجاد می شود. شما دو شریان کاروتید معمولی، یکی در هر طرف گردن دارید. هر کدام از آن ها به شریان های داخلی و خارجی کاروتید تقسیم می شوند.
شریان های کاروتید داخلی، خون غنی از اکسیژن را به مغز شما منتقل می کنند. شریان های کاروتید خارجی خون غنی از اکسیژن را به صورت، پوست سر و گردن می رسانند.
گرفتگی عروق کاروتید بیماری جدی است زیرا می تواند باعث سکته مغزی شود. اگر جریان خون به مغز شما متوقف شود، سکته مغزی رخ می دهد. اگر جریان خون بیش از چند دقیقه قطع شود، سلول های مغز شروع به مردن می کنند و بخش هایی از بدن که در کنترل این سلول ها هستند از کار می افتند. سکته مغزی می تواند باعث آسیب مغزی ماندگار شود. ناتوانی دراز مدت، مانند مشکلات بینایی یا گفتاری یا فلج (عدم توانایی حرکت دادن اندام) یا مرگ از عوارض جانبی سکته مغزی است.
بیماری تنگی عروق مغزی معمولا بر اثر تصلب شرایین ایجاد میشود که در آن، پلاکها (رسوبات چربی) به دیوارهی رگ میچسبند و موجب تنگی رگ میشود. مشابه همین اتفاق در عروق قلبی نیز میافتد که موجب بیماری عروق کرونری میشود. پلاکهایی که در دیواره رگ تجمع پیدا میکنند عموما از مواد زیر تشکیل شدهاند:
تصلب شرایین موجب تنگی و نهایتا، انسداد عروق میشود و دیوارهی رگ نیز به مرور زمان انعطافپذیری خود را از دست میدهد. به همین خاطر میزان خونی که از شریان عبور میکند محدود میشود. بیماری عروق کاروتیدی خود میتواند بر اثر بیماری دیگری در بدن ایجاد شده باشد.
برخی از بیماریها و مشکلات میتوانند به عروق بدن آسیب برسانند و در نتیجه شخص را در معرض خطر ابتلا به بیماری عروق کاروتیدی و تنگی شریان های کاروتیدی گردن قرار دهند:
فشار خون بالا موجب تضعیف دیوارههای رکها و آسیبپذیری آنها میشود.
کلسترول بالا اصلیترین عامل خطر برای ابتلا به تصلب شرایین است.
دیابت بر توانایی بدن در جذب قند خون تاثیر میگذارد و خطر بروز تصلب شرایین و فشار خون را بالا میبرد.
چاقی، خطر ابتلا به دیابت، تصلب شرایین و فشار خون را بالا میبرد.
کمتحرکی و نداشتن فعالیت فیزیکی نیز احتمال بروز فشار خون بالا، دیابت و چاقی را افزایش میدهد.
سیگار کشیدن موجب حساسیت و تحریک جداره داخلی رگها میشود و همچنین ضربان قلب و فشار خون را بالا میبرد.
با بالا رفتن سن، دیوارههای رگ انعطافپذیری کمتری دارند و بیشتر آسیبپذیر میشوند.
سابقه ابتلای سایر اعضای خانواده به تصلب شرایین و بیماریهای عروقی، ریسک بروز بیماری عروق کاروتیدی در شما را نیز افزایش میدهد.
هدف درمان بیماری گرفتگی عروق کاروتید، پیشگیری از بروز سکته میباشد. وابسته به گسترهی انسداد در شریانهای کاروتید، درمانهای خاصی برای این بیماری وجود دارند. اگر انسداد در حد خفیف تا متوسط باشد، پزشک شما ممکن است موارد زیر را پیشنهاد کند:
این توصیهها احتمالاً شامل ترک سیگار، کاهش وزن، خوردن غذاهای سالم، کاهش مصرف نمک و ورزش منظم میباشند.
پزشک شما ممکن است مصرف روزانهی آسپرین یا دیگر داروهای نازک کنندهی رگ را برای جلوگیری از انسداد رگها تجویز کند.
اگر انسداد شدید باشد، یا تاکنون TIA یا انسداد را تجربه کرده باشید، پزشک شما ممکن است برداشتن انسداد از شریان را پیشنهاد دهد. گزینههای ممکن برای این کار، موارد زیر میباشند:
اندآرترکتومی کاروتید، رایجترین درمان برای بیماری گرفتگی عروق کاروتید شدید میباشد. بعد از ایجاد یک برش در راستای جلویی گردن، جراح، شریان کاروتید آسیب دیده را باز کرده و پلاکها را خارج میکند. پس از آن شریان یا با استفاده از بخیه و یا گیره، ترمیم میشود.
اگر رسیدن به انسداد از طریق اندآرترکتومی کاروتید بسیار دشوار بوده و یا شما مبتلا به بیماریهای دیگری باشید که انجام عمل جراحی را خطرناک میکند، از این روش استفاده میشود. به شما بیحسی موضعی زده شده و یک بالون کوچک که توسط کاتتر به بند کشیده شده، به ناحیهی انسداد رسیده میشود. بالون متورم میشود تا رگ را عریض کند و یک حلقهی توری سیمی کوچک (استنت) برای جلوگیری از باریک شدن مجدد شریان، به رگ وارد میشود.