“ازوفاژیت” (esophagitis) به مفهوم “التهاب مری” است. دلیل این بیماری برگشت اسید معده یا محتویات ناحیه فوقانی دوازده(ابتدای روده باریک) به ناحیه LES می باشد (LES اسفنگتر حد فاصل بین مری و معده است). گزارش مدونی از شیوع این بیماری در ایران در دسترس نمیباشد از جمله علائم این بیماری اشکال در بلع، بلع دردناک و سوزش سر دل را می توان نام برد.
علل
این بیماری شاید به عملکرد غیرعادی دریچه انتهای مری مربوط باشد، چون این دریچه در حالت طبیعی، بعد از عبور غذا از مری و رسیدن به معده بسته می شود و مانع برگشت اسید و محتویات معده به داخل مری می شود.
بیشتر مبتلایان به ازوفاژیت، شب ها و به هنگام خواب دچار ریفلاکس می شوند.
ریفلاکس شبانه به افزایش دفعات انبساط موقتی اسفنکتر بستگی دارد و با حملات دوره ای افزایش فعالیت معده همراه است.
شانس بروز ازوفاژیت در شب بیشتر است، زیرا میزان بزاق در دسترس برای خنثی کردن اسید معده کمتر است.
برای بیشتر مبتلایان به ازوفاژیت، ناراحتی و سایر علایم موجود، شاید سبب به پایین آمدن کیفیت زندگی و کاهش فعالیت و عملکرد افراد شود.
همین ناراحتی ها شاید بعد از خوردن هر وعده غذایی، بخصوص در حالت ایستاده یا دراز کشیده، احساس شود.
غذاها یا مایعات ممکن است به سمت دهان بالا بیایند، به خصوص زمانی که بیمار دراز می کشد، یا شب هنگام خواب در تختخواب، در صورتی که این مشکل شدید باشد، بیمار ممکن است با سرفه یا احساس خفگی از خواب بیدار شود.
در موارد شدید، دیواره داخلی مری ممکن است زخم شود و منجر به بروز درد و باریک شدن احتمالی ناشی از این زخم گردد.
فرد دچار ازوفاژیت ممکن است سختی در بلع را ابتدا در مصرف غذاهای جامد و سپس در مایعات تجربه کند.
در افراد مبتلا به ازوفاژیت، خطر ابتلا به سرطان مری وجود دارد.
توصیه های رفتاری مناسب جهت بیماران مبتلا به ازوفاژیت
- عدم فعالیت بدنی شدید بعد از غذا خوردن
- بیمار پس از خوردن غذا، حدود نیم تا یک ساعت حالت نیمه نشسته داشته باشد و از دراز کشیدن بعد از غذا خوردن خودداری شود.
- استفاده از لباس های کاملا گشاد در هنگام غذا خوردن
- امتناع از خوردن غذا حدود دو ساعت قبل از خواب شب
- کاهش وزن برای افرادی که از چاقی رنج می برند.
- ترک سیگار در صورت مصرف (سیگار باعث شل شدن ناحیه LES می شود)
توصیه های تغذیه ای مناسب جهت بیماران مبتلا به التهاب مری
اگر هدف از درمان بیماری، جلوگیری از درد و تحریک مخاط به دلیل التهاب مری در مرحله حاد بیماری باشد، بیمار نباید از غذاهای با PH بالا (غذاهای اسیدی) استفاده کند. همچنین خوردن غذاهای محرک و تند مانند فلفل های سیاه و قرمز و چای، به خصوص چای پررنگ، توصیه نمی شود.
اگر هدف از درمان بیماری، جلوگیری از برگشت مواد غذایی از معده و بعضا ناحیه ی ابتدایی دوازدهه به داخل مری باشد، بهتر است بیمار تعداد وعده های غذایی خود را افزایش دهد و ترجیحا از شش وعده غذایی به جای سه وعده غذایی استفاده نماید.
اگر هدف از درمان، کاهش غلظت اسید معده و تخریب آن است، باید از مصرف هر گونه غذایی که در آن عمل تخمیر صورت گرفته است، خودداری شود. همچنین در این حالت استفاده از نوشیدنی های کافئین دار، نظیر قهوه نیز توصیه نمی گردد. این بیماران باید از خوردن نعناع، شیر پرچرب و مرکبات و آب آنها مثل گریپ فروت و پرتقال، آناناس و همچنین گوجه فرنگی نیز خودداری کنند.
عوارض احتمالی
سوءتغذیه به‌علت ناتوانی در خوردن سوراخ شدن مری این حالت ممكن است زندگی را به مخاطره افكند.
درمان
اقدامات تشخیصی مثل آندوسكوپی (دیدن مری با یك لوله كه سر آن منبع نور قرار دارد). برای اطمینان از اینكه تنگی خوش‌خیم است و در اثر سرطان نیست، مقدار كمی بافت از محل تنگی برداشته می‌شود تا مورد بررسی پاتولوژی قرار گیرد. همچنین امكان دارد عكس‌برداری از مری به‌هنگام بلع باریم توصیه شود.
تنگی مری باید مرتباً (حدوداً هر ماه یك بار) با وسایل گشادكننده بزرگ و سنگین گشاد شود. اگر این كار ادامه داده نشود، تنگی دوباره باز می‌گردد و مشكل ایجاد می‌كند.
جراحی مری برای رفع تنگی، در صورتی كه سایر اقدامات با شكست مواجه شوند. این حالت ندرتاً رخ می‌دهد.
داروها
داروهای كورتیزونی برای كاهش التهاب و كم كردن احتمال تشكیل بافت جوشگاهی
آنتی‌بیوتیك برای پیشگیری از عفونت
فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری
فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری عادی خود را تدریجاً از سرگیرید.
رژیم غذایی
پس از درمان، غذاهای نرم یا مایعات بخورید تا زمانی كه بلع طبیعی امكان‌پذیر شود. از خوردن غذاهای پرادویه كه مری را آزرده می‌كنند خودداری كنید.
الكل ننوشید.
