جراحی و درمان درد انسداد روده

انسداد روده : نشانه ها، علل و روشهای درمانی

تعریف

انسداد روده انسدادی است که از عبور غذا و مایعات از روده کوچک یا بزرگ جلوگیری می‌کند. انسداد روده می‌تواند بخاطر نوارهای فیبری بافت‌های شکم (چسبندگی‌های داخل شکم) که پس از جراحی ایجاد می‌شود، غده‌های التهابی یا عفونی روده، فتق و تومور ایجاد شود.
اگر این مشکل تحت درمان قرار نگیرد، بخش‌های مسدودشده روده مرده و می‌تواند منجر به بروز مشکلات بسیار جدی شود. بااینحال، با مراقبت و پیگیری پزشکی صحیح، انسداد روده قابل درمان است.

نشانه‌ها

علائم و نشانه‌های انسداد روده عبارتند از:

• درد شکم
• حالت‌تهوع
• استفراغ
• اسهال
• یبوست
• ناتوانی در دفع گاز یا مدفوع
• تورم شکم

چه زمان باید به پزشک مراجعه کرد

باتوجه به مشکلات جدی که می‌تواند در اثر انسداد روده ایجاد شود، در صورت وجود درد شدید شکم یا سایر علائم انسداد روده باید بلافاصله به پزشک مراجعه شود.

انسداد روده هنگامی رخ می دهد که غذا یا مدفوع نمی تواند از طریق روده ها حرکت کند. انسداد می تواند کامل و یا جزئی باشد. علل بسیاری وجود دارد. شایع ترین آن چسبندگی، فتق، سرطان، و برخی از داروها هستند. انسداد کامل روده یک اورژانس پزشکی است اغلب نیاز به عمل جراحی دارد
طولانی‌ترین ارگان بدن، دستگاه گوارش است که از دهان شروع می‌شود و تا انتهای روده بزرگ ادامه دارد. این مسیر طولانی و پیچ در پیچ، مسیری است که تمام مواد غذایی طی پروسه هضم و جذب و دفع یا همان گوارش طی می‌کنند.
در طول این مسیر اتفاقات مختلفی باید روی مواد غذایی بیفتد تا آن را قابل جذب توسط سلول‌های روده کند تا وارد سیستم گردش خون شوند. بعضی از این اتفاقات اما همیشه مطابق میل بدن پیش نمی‌روند. حوادث پیش‌بینی نشده‌ای هم وجود دارند که ممکن است این سفر مواد غذایی را با مشکل مواجه کنند و حتی آن را متوقف کنند. انسداد روده یکی از این حوادث است که باعث توقف این سفر می‌شود.

علائم انسداد

شکم، به سرعت بعد از به‌وجود آمدن انسداد واکنش نشان می‌دهد. دردهای کرامپی یا دل‌پیچه‌های شکم در حوالی ناف، تهوع و استفراغ، درد سر معده و عدم رفع گاز یا مدفوع، از علائم هشداردهنده یک انسداد هستند.
دردهای شکم در ابتدا به صورت دوره ای هستند، یعنی هر چند دقیقه یکبار اما با کامل شدن انسداد و یا بدتر شدن اوضاع (مثلا پیچیده‌شدن روده‌ها) این دردها به شدت زیاد می‌شوند و به‌طور دائم وجود خواهند داشت.سر و صدای شکمی زیاد خواهد شد و حالت تهوع و استفراغ بسته به محل انسداد به‌وجود خواهد آمد. هرچه محل انسداد بالاتر باشد، استفراغ زودتر رخ خواهد داد. وجود مواد دفعی در استفراغ نشان دهنده انسداد در محلی پایین و در روده بزرگ است.
کاهش اشتها، تب، یبوست و دردهای خفیف و گاه‌وبیگاه شکمی از علائم یک انسداد ناقص است. اما شوک و عدم دفع ادرار نشان دهنده یک انسداد کامل و وضعیت خطرناک اورژانس در یک بیمار است که باید سریعاً در اورژانس درمان شود.
انسداد در روده بزرگ، علائمش دیرتر و به تدریج به‌وجود می‌آید و دردهای کرامپی در پایین شکم و زیر ناف وجود خواهند داشت اما اسپاسم‌های ناشی از انسداد روده بزرگ بیشتر طول خواهند کشید. در هر دو حالت انسداد، بعد از مدتی شکم متورم می‌شود و حتی ممکن است بتوان توده‌ای انسدادی را در معاینه شکم لمس کرد.

چه چیز باعث انسداد می‌شود؟

چسبندگی روده

علت‌های مختلفی می‌توانند باعث انسداد روده‌ها شوند. اما شایع‌ترین علت در اکثر افراد وجود یک چسبندگی در روده است. چسبندگی‌ها، اسکارها یا همان محل زخم‌های ناشی از جراحی قبلی یا جراحاتی هستند که در روده‌ها به وجود می‌آیند. به غیر از اینها بیماری‌های التهابی روده‌ها مثل کولیت اولسروز (یا خونریزی دهنده) و یا بیماری کرون یا زخم‌های مزمن اثنی‌عشر هم می‌توانند در درازمدت جوشگاه و بعد چسبندگی به وجود بیاورند در اثر وجود چسبندگی لومن یا مسیر داخلی روده تنگ می‌شود و تنگی به وجود آمده روده را مستعد انسداد می‌کند بعد از چسبندگی‌ها علل شایع انسداد فتخ‌‌های روده‌ای و بعد تومورها هستند در فتخ‌‌های روده‌ای یک قسمت از روده وارد فتخ می‌شود و در حلقه آن گیر می‌کند و تنگی به وجود آمده باعث انسداد می‌شود. تومورها هم به خاطر رشد بی‌رویه‌شان باعث تنگی مسیر روده می‌شوند.

عوامل خارجی

علت‌های دیگر هم مثل سنگ بزرگ کیسه صفرا، پیچ خوردن روده به دور خود و یا وجود دیورتیکول‌ها (یا همان بن‌بست‌هایی در روده) می‌توانند باعث گرفتگی روده شوند. علت خارجی و شایع دیگری که باعث انسداد روده‌ها می‌شود وجود جسم خارجی است مواد غیرقابل جذبی که به اشتباه و یا به عنوان غذا خورده می‌شوند و تجمع آنها در مسیر روده و فشرده شدن آنها به هم یک انسداد را موجب می‌شود این اتفاق بیشتر در بچه‌ها که عادت به خوردن هر چیزی دارند و سالمندان که قادر به خوب جویدن مواد غذایی نیستند و یا افراد دارای مشکلات روانی که اقدام به خوردن اشیا مختلف می‌کنند بیشتر دیده می‌شود.

مشکلات روحی

در بعضی بیماری‌های روحی که مشکلات تغذیه‌ای را به دنبال دارند نیز فرد بیمار بعد از یک پرخوری شدید و غیرقابل کنترل باعث ورود حجم زیادی از مواد غذایی جویده نشده به معده و روده می‌شود که این مواد در جریان حرکات طبیعی دستگاه گوارش به هم فشرده شده و موجب به وجود آمدن یک انسداد می‌شوند.

سرطان کولون

در روده بزرگ سرطان کولون به‌خاطر تعداد تومورهای زیادی که ایجاد می‌کند و بیماری کولیت خونریزی دهنده و کرون به‌خاطر التهاب و تورمی که در بافت روده ایجاد می‌کنند باعث تنگی مسیر می‌شوند. کاهش حرکات روده در کسانی که داروهای خاص استفاده می‌کنند و یا زمینه یبوست دارند هم با ایجاد حالتی به‌نام ایمپکشن یا فشرده شدن مدفوع، یک توده غیرقابل دفع ایجاد می‌کند که جلوی حرکت طبیعی بقیه مواد دفعی را نیز می‌گیرد.
علل نادری مثل سرطان پانکراس و یا آتزری روده‌ها (که در کودکان و بعد از تولد تشخیص داده می‌شود) هم می‌توانند باعث انسداد روده‌ها شوند.

آزمایش‌ها و تشخیص

آزمایش‌ها و روش‌های مورد استفاده در تشخیص انسداد روده عبارتند از:

• معاینه جسمی. پزشکتان در مورد سابقه پزشکی و نشانه‌های بیماری‌تان سوال خواهد کرد. همچنین برای ارزیابی وضعیت شما معاینه جسمی انجام خواهد داد. در صورتی که تورم شکم یا غده‌ای در شکم تان دیده شود، ممکن است پزشک حدس به انسداد روده پیدا کند. همچنین ممکن است با گوشی صداهای روده‌تان را گوش کند.
• آزمایشات تصویری. برای تایید تشخیص انسداد روده، پزشک دستور رادیوگرافی یا CT اسکن شکم خواهد داد. این آزمایشات به پزشک کمک خواهد کرد تا بفهمد انسداد روده شما از نوع ایلئوس پارالیتیک است و یا انسداد مکانیکی و همچنین جزئی یا کامل بودن آن را مشخص کند.
• درمان‌ها و داروها
• درمان انسداد روده به علت بروز مشکل بستگی دارد ولی عموما به بستری شدن بیمار نیاز خواهد بود.

بستری شدن برای تثبیت وضعیت. وقتی به بیمارستان می‌رسید، گروه پزشکی ابتدا تلاش برای تثبیت وضعیت شما خواهند کرد تا بتوانید درمان‌ها را پشت سر بگذارید. آنها برای این منظور:

• برای تجویز مایعات، خط وریدی در سیاهرگ بازو شما قرار خواهند داد.
• وارد کردن لوله نازو گاستریک از راه بینی و وارد کردن آن به معده برای مکش هوا و مایعات و تسکین ورم شکم.
• قرار دادن یک لوله نازک قابل انعطاف (کاتتر) در مثانه برای زهکشی ادرار و جمع کردن ادرار برای آزمایش

درمان انسداد مکانیکی جزیی

در این نوع انسداد مکانیکی هنوز مقداری غذا و مایعات از روده قابل عبور است و پس از تثبیت وضعیت، بیمار به درمان بیشتری نیاز نخواهد داشت. در این حالت پزشک یک رژیم‌غذایی کم‌فیبر به شما خواهد داد که برای روده‌ای که دچار انسداد جزیی است، هضم آن ساده‌تر است. در صورتی که انسداد به خودی خود برطرف نشود، برای رفع انسداد، بیمار به جراحی نیاز خواهد داشت.

درمان انسداد مکانیکی کامل

اگر انسداد روده به گونه‌ای باشد که چیزی از روده رد نشود، انسداد کامل است و برای رفع آن بیمار نیاز به جراحی دارد. نوع عمل جراحی به عامل ایجادکننده انسداد و بخش آسیب‌دیده روده بستگی دارد. جراحی می تواند شامل برداشتن انسداد و همچنین بخش‌های دیگری از روده است که دچار صدمه یا مرگ شده است.

درمان ایلئوس پارالیتیک

در صورتی که مشخص شود نشانه‌های بیماری به علت ایلئوس پارالیتیک به وجود آمده است، پزشک به مدت یک یا دو روز وضعیت بیمار را در بیمارستان کنترل می‌کند. ایلئوس پارالیتیک غالبا یک حالت موقتی است که به خودی خود بهبود می‌یابد.
در صورتی که ظرف چند روز ایلئوس پارالیتیک بهبود نیابد، ممکن است پزشک دارویی تجویز کند که سبب انقباض عضله شود و به این ترتیب وضعیت مساعدی برای عبور غذا و مایعات در روده فراهم آید. در صورتی که ایلئوس پارالیتیک به علت بیماری یا دارو ایجاد شده باشد، با درمان بیماری زمینه یا قطع دارو، ایلئوس درمان خواهد شد.