کوليت روده

کولیت زخمی یا همان کولیت اولسروز یا پس‌روده ‌آماسزخمی (به انگلیسی Ulcerative colitis) شکلي از بیماری التهابی روده است که روده‌ها به خصوص روده بزرگ شامل پس‌روده (کولون) و راست‌روده (رکتوم) را دچار می‌کند و نوعی پس ‌روده ‌آماس (کولیت) است علت دقيق اين بيماري هنوز مشخص نيست ولي احتمال ميرود نوعي باکتری و ویروس‌های ناشناخته ‌ای سبب بروز آن می‌شود استرس و زندگی در محیط شهری سبب سخت تر شدن اين مشکل ميشود این بیماری با نام‌های رکتوکولیت هموراژیک یا التهاب زخمی شونده روده بزرگ و به اختصار UC نیز شناخته می‌شود اين نوع بيماري بیماری مشکل ساز ولی خفیف است امكان‌ دارد كوليت‌ اولسروز با بعضي‌ از عفونت‌هاي‌ باكتريايي‌ روده‌ بزرگ‌ اشتباه‌ گرفته‌ شود اين‌ بيماري‌ در هر سني‌ و در هر دو جنس‌ مي‌تواند رخ‌ دهد، اما در خانم‌هاي‌ 40-15 ساله‌ شايع‌تر است‌ بعضي از عوامل هستند که سبب تشديد بيماري ميشوند که عبارتند ازاسترس، سیگار، عدم مصرف دارو و خوردن غذایی خاص.

علایم بیماری کولیت روده

علائم کولیت روده با توجه به اینکه چه مقدار از راست روده و روده بزرگ دچار التهاب شده و شدت التهاب روده چقدر است، در بین افراد مختلف متفاوت می باشد بيشترين علائم ابتلا التهاب روده در افراد شامل موارد زیر است
1)اسهال مکرر که می تواند حاوی خون، ماده مخاطی یا چرک باشد
2)دل درد (درد شکم)
3)نیاز زیاد به خالی کردن روده
4)جابت مزاج مکرر به صورت دفع مدفوع شل
5)دفع خون و چرک در مدفوع
6)خونریزی از مقعد
7)احساس دفع ناقص و باقی ماندن مدفوع در شکم
8)احساس فوریت برای دفع
9)دردهای شدید شکمی همزمان با حرکات روده
10)درد در مفصل‌ها چراکه کولیت زخمی گاه علاوه بر دستگاه گوارش بر سایر اعضای بدن نیز تاثیر می‌گذارد و منجر به
11)التهاب مفاصل و مشکلات پوستی می‌شود.
12)درد در سمت چپ شكم كه با اجابت مزاج بهتر می شود.
13)دوره های اسهال خونی همراه با مخاط ، كه بین آنها بیمار علامتی ندارد.

علایم به هنگام حمله حاد 

1)افزیش اسهال خونی (تا 20-10 بار اجابت مزاج در روز)
2)دل پیچه و درد شدید در اطراف راست روده
3)عرق ریزش
4)تهوع
5)بی اشتهایی و كاهش وزن
6)كم آب شدن بدن
7)نفخ شكم
8)تب حتی تا حد 40 درجه سانتیگراد
نکته اي در مورد اين علائم قابل ذکر است که مدت ابتلا به بیماری به بیش از پنج سال می‌کشد این بیماری بهبود قطعی ندارد و فقط توسط داروها کنترل می شود.

تشخيص بيماري کوليت روده

معاینه و آزمایش‌هایی شايد انجام شود تا بیماری مشخص شود
معاینه از طريق مقعدی
معاینه کامل شکم
معاینه از طريق مفاصل
آزمایش خون و مدفوع و تصویربرداری‌های پزشکی مثل رادیوگرافی توسط ماده حاجب
پیش از تصویربرداری بايد بیمار محلول حاجب اشعه‌ای را بخورد و یا توسط لوله ‌ای در مقعد وی تنقیه شود سی ‌تی اسکن می‌تواند به پزشک در ديدن جزئیات بیماری کمک کنند.
داخل ‌بینی Endoscopy پس‌روده (به صورت دقیقتر خم ‌روده‌بینی sigmoidoscopy و یا پس‌روده‌بینی colonoscopy) به پزشک اجازه می‌دهد ديد مستقیمی بر روی روده بزرگ و یا راست روده دهد. این عمل توسط لوله نازک و قابل انعطافی که از راه مقعد وارد شده‌است، انجام می‌شود. همچنین مقدار اندکي هوا به داخل روده از طریق مقعد پمپ شود. این کار به باز شدن راست روده و یا روده به تصویربرداري بهتر کمک می‌کند. در هنگام درون‌بینی، ممکن است پزشک یک تکه کوچک از جدار روده را برای مشاهده بیشتر آزمایشگاهی بردارد که به آن بافت‌برداری biopsy می‌گویند. این عمل به تشخیص دقیق تر بیماری کمک می‌کند. همچنین این نمونه‌ها در ارزیابی تغییرات دستگاه گوارش و سیر بیماری و غربالگری و تشخیص زودهنگام سرطان کاربرد دارد. برخی از بیماران مبتلا در معرض خطر بالاتر ابتلا به سرطان روده بزرگ قرار دارند. غربالگری و نظارت بر بیمار، می‌تواند در اوایل بروز سرطان به تشخیص آن کمک کند و واضح است که زمان تشخیص سرطان تاثیر بسیار زیادی در پیش‌آگهی بیماری و علاج پذیری آن دارد علاوه بر این می توان از یک نمونه مدفوع برای کنترل علائم عفونت استفاده کرد و در این رابطه باید توجه داشت برخی عوامل همچون گاسترو آنتریت‌ (عفونت شکم و روده) نیز گاهی اوقات می تواند دارای علائم مشابه کولیت روده باشد. آزمایش خون نیز ممکن است برای کنترل کم خونی و بررسی وجود التهاب احتمالی در هر یک از اعضای بدن توسط پزشک مورد توجه قرار گیرد.

درمان

درمان کولیت روده معمولاً بوسيله ي دارو درمانی یا انجام عمل جراحی است امروزه دارو های گوناگوني ممکن است در بهبود کولیت روده استفاده شود نوع داروی استفاده شده برای بیمار وابسته به مقدار مشکل و بیماری دارد. در این حالت برخي از داروهایی که برای برخی افراد مفيد هستند، احتمال دارد برای بقيه مفيد نباشند و به همین دليل پیدا کردن داروی مناسب برای کمک به بیمار می تواند برای پزشک وقت گیر و زمان بر باشد. علاوه بر این، به دلیل این که استفاده از بعضی داروها ممکن است عوارض جانبی جدی داشته باشد، لازم است که قبل از استفاده دارو منافع و خطرات حاصل از مصرف این داروها با یکدیگر مقایسه شده و در صورت بیشتر بودن منافع این داروها از خطرات آن استفاده از دارو برای بیمار تجویز شود. این بیماری مزمن بوده، دارای علاج دائمي نمی‌باشد، بنابراین آموزش نحوه زندگی با آن ضروريست است. بیماران باید تحت کنترل مداوم برای بیماری قرار گیرند، تا به بیمار در جلوگیری از بدتر شدن بيماري به وی کمک شود. داروهایی برای به کمتر کردن علایم و بهبود کیفیت زندگی بیمار تجویز می‌شوند. داروها منجر به بهبود بیماری نمی‌شوند اما کمک می‌کنند که بیمار بتواند مانند افراد سالم زندگی کند. مقدار استفاده از دارو باید با مراجعه مکرر به پزشک تنظیم شود و در صورت ايجاد عوارض جانبی داروها ممکن است لازم باشد که داروها تغییر کند. استفاده کامل و به موقع داروها باعث به بازیافت سلامتی شده از عوارض بعدی جلوگیری می‌کند. معمولترين داروهای ضدالتهابی برای درمان بیماری‌های التهابی روده، ترکیبات 5ASA نامیده می‌شوند مانند سولفاسالازین و مسالازین. این ترکیبات به کنترل علائم بیماری پس از مدتی مصرف، کمک می‌کنند. این داروها به شکل خوراکی و یا تنقیه یا شیاف تجویز می‌شوند عوارض جانبی داروها در کوتاه مدت شامل تغییرات خلق و خو، مشکلات خواب، افزایش/کاهش وزن، تغییر شکل بدن (مانند بزرگ شدن شکم و ورم کردن صورت)، شکل باد کرده و بروز آکنه یا جوش صورت است، خشکی پوست بدن بویژه کف دست و صورت ، ریزش مو و حتی در بعضی موارد عقیم شدن موقتی و عوارض کمتر معمول اما شدیدتر، عبارتند از تب، مشکلات قلبی و کبدی. عوارض جانبی شدید می‌توانند نشانه حساسیت به ماده سولفا نیز باشد. که در این صورت باید داروی دیگری برای بیمار تجویز شود. بروز هر گونه عارضه جانبی بر اثر مصرف داروهای جدید نیاز به تماس گرفتن با پزشک را می‌طلبد.