یبوست یا همان خشکی مزاج مشکلی در دستگاه گوارش میباشد که بخاطر آن آن مواد دفعی در رودهٔ بزرگ سفت میشوند و دفع آنها با درد و سختی همراه میشود یبوست حاد ممکن است باعث بسته شدن روده شود، که با توجه به نوع آن خود ممکن است نیاز به عمل جراحی داشته باشد علل بروز این عارضه ممکن است رژیم غذایی نامناسب، بر هم خوردن تعادل هورمونی، اثر جانبی داروهای مصرفی و یا آناتومی بدن باشد. روشهای درمان شامل بهبود رژیم غذایی و تمرینات ورزشی است یبوست سرچشمه بسیاری از بیاریهاست است و نوع مزمن علاوه بر ناراحتی در هنگام دفع، انسان را بی حال و کسل کرده و خمیازه ایجاد می کند همین طور باعث بد مزه شدن دهان شده و اشتها را از بین می برد به همین دلیل درمان ان باید جدی گرفته شود د بسختی اجابت مزاج کرده و میزان دفع مدفوع کم می شود. مدت نرمال اجابت مزاج و فاصله بین آنها بین افراد مختلف متفاوت است. با اینحال عموما کم تر از سه بار اجابت مزاج در هفته یبوست نامیده می شود. هرچند یبوست گاه به گاه و موقتی بسیار معمول می باشد، بعضی افراد دچار یبوست مزمن بوده که باعث مشکل در زندگی و توانایی انجام وظایف روزانه شان می شود. یبوست مزمن می تواند باعث زورزدن بیش از حد برای دفع مدفوع و سایر مشکلات شود. درمان یبوست مزمن بسته بدلیل آن متفاوت است. مصرف مواد غذایی به تنهایی برای مقابله با یبوست کافی نیست باید تحرک بدنی داشته باشید. لازم است که هر هفته حداقل 3 مرتبه به مدت 30 دقیقه یا بیشتر ورزش کنید. داشتن فعالیت جسمانی منظم عضلات رودهها را تحریک کرده و آنها را فعال تر میکند. با ورزش کردن مدت زمان دفع مدفوع از رودهها کاهش یافته و مدفوع مرطوبتر و لیزتر میشود.
علت اصلی معمولاً آهستگی سرعت عبور مواد از کولون و یا اختلال دفع است برخی از بیماریها باعث یبوست میشوند مانند رژیم کم فیبر یا کمآبی، کم کاری تیروئید، بیماری دیابت، تومورها و سرطانهای روده. موقعی که غذا وارد روده می شود آب و مواد مغذی از آن جدا شده و مواد زائد به صورت مدفوع باقی می مانند و به وسیله انقباض ماهیچه ها در روده حرکت می کند مصرف کم فیبر و آب و نداشتن فعالیت بدنی و جلوگیری از دفع این امر را دشوار و سخت می کند.
عوامل شایعی که یبوست را تشدید میکند شامل نوع رژیم غذایی، نداشتن رژیم غذایی حاوی سبزیجات و میوهها، کم مصرف کردن مایعات و نداشتن فعالیت فیزیکی مناسب. استفاده از برخی از داروها مثل داروهای ضد فشارخون بالا و برخی داروهای پایین آورندهٔ چربی خون هم در بوجود آوردن یبوست موثرند. شرایط فیزیولوژیکی مثل حاملگی و افزایش سن، تعدادی از بیماریها که با کاهش حرکت همراه است مانند قطع نخاعی یا بیماریهای عضلانی مثل دیستروفی عضلانی نیز از علل یبوستاند برخی بیماریهای روده بزرگ که به جهت اختلال در حرکات روده بزرگ میباشد مثل بیماری رودهٔ تحریکپذیر، بیماریهای مرتبط به عضلات کف لگن و بالاخره افسردگی از علل دیگر ایجاد یبوست هستند.مصرف مواد مخدر و هم چنین قرص های حاوی مواد مخدر سنتی و صنعتی همانند ترامادول و متادون نیز میتواند باعث ایجاد یبوست گردد.
عواملی که خطر ابتلا به یبوست مزمن را افزایش می دهند، شامل
افزایش سن و پیر شدن
زن بودن
خشکی و کم آبی بدن
رژیم غذایی کم فیبر
کم تحرکی و یا عدم تحرک
مصرف داروهای خاص همچون آرام بخش ها، داروهای مخدردار و یا داروهای پایین آورنده فشار خون بالا
رگ های ورم کرده در مقعد (هموروئید)
پاره شدن پوست مقعد (فیشر مقعد)
عدم توانایی در دفع مدفوع
بیرون زدن کمی از روده از مقعد (پرولاپس رکتوم)